index

Schooljaar 2017-2018 HAVO en VWO

Algemeen Kandidaten die een volledig examen havo willen afleggen, moeten een profielwerkstuk (PWS) maken en inleveren. Hiervoor moet zelfstandig een onderzoeksopdracht worden uitgevoerd. Dit betekent voor de exacte vakken een praktische component en voor de maatschappijvakken het gebruik van primaire bronnen. Het doorlopen proces moet worden gedocumenteerd (onderwerpskeuze, vraagstelling, verrichte werkzaamheden, geraadpleegde hulpbronnen en dergelijke). Voorwaarden bij het maken van het profielwerkstuk • Het profielwerkstuk moet betrekking hebben op ten minste één vak dat bij de uitslagbepaling is betrokken. • Dit vak dient een studielast te hebben van minimaal 320 uur. • De keuze van het onderwerp is vrij. • Het PWS omvat 80 studiebelastingsuren en wordt individueel uitgevoerd.

Omvang van het profielwerkstuk • De omvang van het profielwerkstuk moet minimaal 15 A4-tjes (vanaf de inleiding t/m de conclusie) zijn, exclusief de illustraties en de bijlagen. Er is geen maximum aantal pagina’s. • Deze A4-tjes dienen getypt te worden met lettergrootte 12 en standaard regelafstand. De presentatie van het profielwerkstuk tijdens het mondeling examen Tijdens het mondeling examen dient de kandidaat het werkstuk met behulp van een PowerPoint of Prezi te presenteren voor minimaal twee docenten en eventueel enkele klasgenoten. De examinatoren kunnen na de presentatie vragen stellen over het profielwerkstuk en/of de presentatie aan de kandidaat.

1. Het proces aan de hand van het logboek het plan van aanpak (10 punten) Blijkt uit het logboek en het plan van aanpak hoe de kandidaat het profielwerkstuk heeft aangepakt en uitgevoerd? 2. De inhoud van het profielwerkstuk (10 punten) De inhoud van het profielwerkstuk dient aan bepaalde eisen te voldoen. Daarbij wordt onder andere gelet op: o de aanwezigheid van een duidelijke centrale vraag; o de deelvragen (sluiten deze aan bij de centrale vraag?); o de verrichte activiteiten (literatuuronderzoek, geraadpleegde bronnen, interviews, uitgevoerde proeven, enz.); o het kwaliteitsniveau van de gebruikte bronnen; o het percentage plagiaat; o de verwerking en analyse van de gegevens en het trekken van conclusies; o het antwoord op de centrale vraag. 3. Het eindproduct in de vorm van het werkstuk, de presentatie en de beantwoording van vragen hierover (10 punten) - de indeling van het werkstuk (titelpagina, inleiding, beschrijving van het onderzoek, de uitkomsten van het onderzoek, de conclusies en de bijlagen, o.a. een literatuurlijst); Uit het werkstuk, de presentatie en het gesprek hierover dient te blijken: - dat de kandidaat vragen n.a.v. het werkstuk en/of de presentatie in voldoende mate kan beantwoorden; - dat het taalgebruik en de presentatie begrijpelijk zijn en de spelling en interpunctie correct.

Tijdsplanning Tijdens de lessen PWS wordt aandacht geschonken aan het maken van het profielwerkstuk. Hiermee wordt aan het begin van het schooljaar gestart. De lessen worden gegeven door: • dhr. Dijkstra (dys@graafschapcollege.nl) voor de vakken geschiedenis, aardrijkskunde en maatschappijwetenschappen. • dhr. Lauffer(r.lauffer@graafschapcollege.nl) voor de exacte vakken • en mevrouw Oonk (l.oonk@graafschapcollege.nl) voor de vakken geschiedenis, aardrijkskunde en maatschappijwetenschappen. Contactpersoon voor algemene vragen is mevrouw Oonk. Tijdens de lessen wordt gecontroleerd hoever je bent in het proces. Wanneer je het hele verslag hebt afgerond lever je het digitaal in via Its Learning vanwege de plagiaatcontrole. Ook lever je het op papier in bij de vakdocent én bij de PWS-docent.

Sancties Je mag pas op voor de presentatie als het PWS voldoende is bevonden. Door de presentatie kan het cijfer nog veranderen. Mocht je de inleverdatum van je PWS niet halen, dan maak je samen met je begeleider een werkbaar plan. Er is geen herkansingsmogelijkheid voor het inhalen of verbeteren van het cijfer. Cijfer Het eindoordeel voor het profielwerkstuk vormt samen met het cijfer voor maatschappijleer het combinatiecijfer. Voor het combinatiecijfer worden beide onderdelen eerst afgerond op een heel cijfer. Vanaf een 4,0 voor het PWS mag je het cijfer meenemen in het combinatiecijfer. Heb je een lager cijfer dan een 4,0 dan moet je het PWS in een volgende ronde over maken.

Planning profielwerkstuk schooljaar 2016-2017 Het profielwerkstuk is verdeeld in vier fasen: 1. oriëntatiefase, 2. informatiefase, 3. presentatiefase, 4. beoordelingsfase. In de oriëntatiefase leer je het kiezen van een onderwerp en het bedenken van een probleemstelling. In de informatiefase zoek je het nodige feitenmateriaal bij elkaar en trek je er conclusies uit. In de presentatiefase laat je je resultaten zien aan anderen. In de beoordelingsfase denk jij na over de kwaliteit van het werkstuk, maar vooral ook over de manier waarop het tot stand is gekomen.

Twee voorbeelden om een onderwerp te vinden.

De jeugd heeft geen toekomst. Bron: artikel uit het AD http://www.ad.nl/dossier-nieuws/de-jeugd-heeft-geen-toekomst~a290181d/ Nu is er IS, toen had je RaRa en Molukkers Bron: artikel uit het nrc https://www.nrc.nl/nieuws/2016/08/15/nu-is-er-is-toen-had-je-rara-en- molukkers-3777939-a1516413 zoek op internet bij diverse kranten naar interessante onderwerp

klik op de pijlen

Voor meer info ga naar de link van het AD

Voor meer info ga naar de link van het nrc

Fase 1: Oriëntatie Bij je oriëntatie moet je: • een onderwerp kiezen • een hoofdvraag bedenken • deelvragen bedenken • informatiebronnen zoeken bij de deelvragen • inschatten of je onderzoek haalbaar is • een planning maken

Ga met je muis over de rondjes. horizontaal voor item. verticaal voor het oriëntatie proces.

Voorbeeld 1 Onderwerp De zoektocht naar een onderwerp voor mijn profielwerkstuk ging vlot. Ik wilde graag een onderwerp dat dicht bij mijn belevingswereld lag zodat ik er met interesse aan zou werken. Ik vond het ook belangrijk dat mijn onderwerp maatschappelijk van aard was. Met die twee zaken in mijn achterhoofd begon ik een brainstormsessie. Daaruit kwam het woordje ‘rekentoets’.

Hoofdvraag In hoeverre is de (aangepaste) rekentoets haalbaar voor leerlingen met dyscalculie?

Deelvragen • Wat houdt de rekentoets in? • Wat houdt dyscalculie in? • Hoe wordt er landelijk op de rekentoets gescoord? • Wat zijn de gevolgen als de rekentoets niet wordt …… ………behaald? • Wat zeggen voor-en tegenstanders over de rekentoets?

Voorbeeld 2 Onderwerp Om te onderzoeken welke effecten krachten hebben op beweging heb ik ervoor gekozen gebruik te maken van een katapult. Op een katapult werken verschillende krachten bij het afvuren van een object. Daarnaast heeft het object ook verschillende bewegingen bij verschillende krachten. De reden dat ik gekozen heb voor de bouw van een katapult is dat me erg in de natuurkunde interesseer. Daarnaast kan ik er wat van kan leren en kan ik er plezier in hebben.

Bij dit onderwerp heb ik de volgende hoofdvraag gesteld: ‘Wat zijn de ideale omstandigheden bij het afvuren van een object met een katapult?’

Om deze hoofdvraag te beantwoorden maak ik gebruik van deelvragen. Door antwoord te geven op de deelvragen kan ik een uiteindelijk antwoord geven op de hoofdvraag. Deelvragen: 1. Welke verschillende katapulten werden er in de middeleeuwen gebruikt? 2. Hoe wordt een katapult gebouwd? 3. Welk effect heeft de werphoek en de kracht op de hoogte, de afstand en de snelheid van een object? 4. Welke krachten en versnellingen heeft een object als deze wordt afgeschoten?

Voorbeeld 3 Onderwerp Voor mijn profielwerkstuk heb ik gekozen om onderzoek te doen naar Aletta Jacobs. Ik heb voor dit onderwerp gekozen, omdat ik vooral geïnteresseerd ben in de maatschappelijke onderwerpen. Het probleem was dat ik geen maatschappij wetenschappen in mijn pakket heb en dit dus niet kon. Wel heb ik geschiedenis in mijn pakket en kon ik dus wel een historisch onderwerp kiezen. Ik heb toen gekozen voor het onderwerp Aletta Jacobs, op deze manier kon ik een maatschappelijk onderwerp en een historisch onderwerp toch een beetje met elkaar combineren. Bovendien ben ik altijd al geïnteresseerd geweest in het feminisme en wat andere vrouwen hebben bereikt om ervoor te zorgen dat vrouwen in Nederland nu wel een goede positie in de maatschappij hebben.

Hoofdvraag Wat heeft Aletta Jacobs weten te bereiken om de positie van de vrouw in Nederland te verbeteren?

Deelvragen • Wat was de positie van de vrouw aan het eind van de 19e en begin van de 20e eeuw in Nederland? • Wie was Aletta Jacobs? • Wat heeft Aletta Jacobs met haar studie en op medisch gebied bereikt en wat heeft dit betekend voor andere vrouwen? • Wat Heeft Aletta Jacobs bereikt met haar strijd voor vrouwenkiesrecht?

Voorbeeld 4 Onderwerp Op 1 september 2013 was het dan eindelijk zo ver de grootste transfer ooit had plaats gevonden. Gareht Bale verruilde Tottenham Hotspur voor Real Madrid voor een bedrag van 100 miljoen euro. Hiermee is Gareht Bale de duurste voetballer ooit die Cristiano Ronaldo voorbij ging. Hij ging een aantal jaren ervoor, voor 94 miljoen euro naar Real Madrid. In 1973 ging Johan Cruijff een van de beste voetballers van zijn tijd voor een ongelooflijk bedrag in die tijd van 1,2 miljoen euro van Ajax naar Barcelona. In die tijd was dat schande omdat het bedrag veel te hoog zou zijn. In deze tijd is zo’n bedrag in de voetballerij een schijntje. Het gaat tegenwoordig in het voetballerij vooral om geld maar ondanks dat er zoveel geld in het voetbal omgaat hoor je toch vaak dat het financieel slecht gaat met clubs en dat sommige clubs toren hoge schulden hebben. Bijvoorbeeld Real Madrid heeft een hoge schulden en toch kopen ze Bale voor 100 miljoen. In dit werkstuk wil ik het niet hebben over buitenlandse clubs maar wil ik mij richten op het Nederlands voetbal. Want ook in het Nederlands voetbal zijn er clubs met schulden. Daarom vraag ik mij af hoe kunnen voetbalclubs blijven bestaan als ze hoge schulden hebben.

Hoofdvraag Hoe kunnen Nederlandse professionele voetbalclubs blijven bestaan als ze schulden hebben?

Voorbeeld 4 Op 1 september 2013 was het dan eindelijk zo ver de grootste transfer ooit had plaats gevonden. Gareht Bale verruilde Tottenham Hotspur voor Real Madrid voor een bedrag van 100 miljoen euro. Hiermee is Gareht Bale de duurste voetballer ooit die Cristiano Ronaldo voorbij ging. Hij ging een aantal jaren ervoor, voor 94 miljoen euro naar Real Madrid. In 1973 ging Johan Cruijff een van de beste voetballers van zijn tijd voor een ongelooflijk bedrag in die tijd van 1,2 miljoen euro van Ajax naar Barcelona. In die tijd was dat schande omdat het bedrag veel te hoog zou zijn. In deze tijd is zo’n bedrag in de voetballerij een schijntje. Het gaat tegenwoordig in het voetballerij vooral om geld maar ondanks dat er zoveel geld in het voetbal omgaat hoor je toch vaak dat het financieel slecht gaat met clubs en dat sommige clubs toren hoge schulden hebben. Bijvoorbeeld Real Madrid heeft een hoge schulden en toch kopen ze Bale voor 100 miljoen. In dit werkstuk wil ik het niet hebben over buitenlandse clubs maar wil ik mij richten op het Nederlands voetbal. Want ook in het Nederlands voetbal zijn er clubs met schulden. Daarom vraag ik mij af hoe kunnen voetbalclubs blijven bestaan als ze hoge schulden hebben.

Hoofdvraag Hoe kunnen Nederlandse professionele voetbalclubs blijven bestaan als ze schulden hebben?

Deelvragen • Heeft de crisis een rol gespeeld bij het ontstaan van schulden bij de voetbalclubs? • Hoe worden voetbalclubs in Nederland gefinancierd? • Hoe kunnen clubs die veel schulden hebben nog alle onkosten betalen en rondkomen? • Hebben professionele clubs toekomst wanneer de overheid (Gemeente, Provincie, Rijk) geen ondersteuning meer zou geven?

Het is van groot belang om een goede hoofdvraag (onderzoeksvraag) te formuleren. De vraag dient duidelijk aan te geven wat je wilt onderzoeken. Hoe helderder de vraag is, des te gemakkelijker kun je later een verslag schrijven. Je kunt dan regelmatig terug kijken naar de oorspronkelijke vraag. Plan van aanpak In een goed plan van aanpak schrijf je ook op hoeveel tijd je voor elk van de activiteiten nodig denkt te hebben. Als je bij het onderzoek proeven moet uitvoeren schrijf je op welke apparatuur en materialen je daarvoor nodig hebt (en hoeveel van elk). Ga tevens na of je bij het onderzoek op een zinvolle manier van een computer gebruik kan maken. Het logboek In een logboek houd je bij op welke dagen de verschillende werkzaamheden worden uitgevoerd en hoeveel tijd dat kost. Hierin schrijf je ook ervaringen bij het onderzoek op: teleurstellingen en successen. Als je hulpbronnen raadpleegt (boeken, tijdschriften, e.d.) noteer je die ook.

Klik op het voorbeeld voor een vergroting

Fase 2: Informatie In de informatiefase moet je: • Een hypothese opstellen • Je deelvragen aan de hypothese aanpassen • Over je deelvragen informatie zoeken in bronnen • De bronnen beoordelen op bruikbaarheid, betrouwbaarheid en representativiteit/geldigheid • Met de informatie uit de bronnen antwoord geven op de deelvragen, • Interviews houden, • Proeven uitvoeren, metingen doen, • Gegevens verwerken en analyseren, • Gegevens interpreteren, • Conclusies trekken, • Het antwoord op de centrale vraag geven, • Het verslag schrijven Ga na, wat je allemaal nodig hebt voor het onderzoek, wat je moet doen of wat je moet opzoeken in een bibliotheek. Een plan van aanpak is een chronologisch opgestelde lijst van activiteiten, die je moet uitvoeren. Uit de antwoorden op de deelvragen een sluitende argumentatie bij de probleemstelling opbouwen die leidt tot een afgewogen conclusie.

klik op de pijlen

Een hypothese is een veronderstelling die nog niet bewezen is. De hypothese maakt vaak deel uit van een onderzoek, waarbij de hypothese het verwachte antwoord is op de onderzoeksvraag.

HOOFDVRAAG EN DEELONDERWERPEN Hoofdvraag: Is synesthesie een aandoening of een extra handigheid? Deelonderwerpen: - Wat is synesthesie? - Vormen van synesthesie - Het ontstaan van synesthesie - Onderzoek Het onderzoek wil ik binnen mijn familie doen. Omdat er nog niet heel veel bekend is over erfelijkheid, leek het mij leuk om dit binnen mijn eigen familie uit te zoeken. Daarnaast wil ik ook wat gaan vertellen over mijn eigen ervaring met synesthesie.

1. WAT IS SYNESTHESIE? Synesthesie is een verschijnsel waarbij iemand een prikkel aan twee zintuigen verbind, zoals bij het horen van een woord er een kleur of een smaak aan gekoppeld wordt. Er is dus ergens een sterke koppeling tussen bepaalde hersengebieden die informatie verwerken van verschillende zintuigen. Hierdoor kan iemand dus dingen waarnemen, die er eigenlijk niet zijn. De wereld om ons heen wordt door synestheten dus anders ervaren als niet synestheten. Eerder werd gedacht dat 1 op de 5000 mensen dit had, tegenwoordig is bekend dat ongeveer 5% van de bevolking een vorm van synesthesie heeft. Synesthesie betekend letterlijk: gezamenlijk waarnemen. Synesthesie is in de Nederlandse taal ook een stijlfiguur, maar in principe wordt er met dit stijlfiguur hetzelfde bedoeld: in een uitspraak koppel je twee zintuigelijke waarnemingen aan elkaar, zoals een warme stem (gevoel en gehoor) of een scherpe blik (gevoel en zicht). Vrijwel iedereen heeft de ervaring dat er aan een rode kleur wordt gedacht bij het woord bloed en bijvoorbeeld aan een groene kleur bij het woord gras, maar toch is zoiets niet te vergelijken met wat synestheten voelen en ervaren. Logisch is dat er bij het woord bloed aan rood gedacht wordt, want bloed heeft immers de kleur rood, net zoals gras een groene kleur heeft. Synestheten hebben daarentegen iets wat minder logisch is, bijvoorbeeld dat ze bij het cijfer 5 een rode kleur zien en dat ze bij de maand juni een groene kleur ondervinden. Onderzoek naar synesthesie is er nog niet heel lang, …….. (fragment van antwoord geven op deelvraag)

Plan van aanpak Voor het beantwoorden van deze deelvraag moet ik proefjes uitvoeren met behulp van de katapult. In deze proefjes wil ik de volgende dingen te weten komen: • Wat zijn de hoogtes van de tennisbal bij verschillende werphoeken en krachten. • Wat zijn de afstanden van de tennisbal bij verschillende werphoeken en krachten. Om deze dingen te weten te komen film ik de katapult bij verschillende omstandigheden. Deze filmpjes verwerk ik vervolgens in het computerprogramma Coach 6. Door middel van videometen kan ik de hoogtes en afstanden van de tennisbal bepalen. Benodigdheden • Camera • Katapult • Tennisbal • Coach 6 Uitvoering Voor deze proef ben ik naar een grasveld gegaan en heb daar een situatie neergezet. Op 15 meter van de katapult heb ik een statief met camera geplaatst om zo goed te kunnen filmen. Daarnaast heb ik tijdens het filmen een extra plank van 1,5 meter mee gefilmd. Dit is nodig voor het videometen om zo een schaal in het computermodel te geven. Bij deze proef onderzoek ik het volgende: • De spankracht waarmee er aan de slingerarm wordt getrokken • De tijd totdat de tennisbal de grond weer raakt • De afgelegde weg van de tennisbal • De maximale hoogte die de tennisbal bereikt • De gemiddelde snelheid van de tennisbal Benodigde tijd Voor het filmen denk ik 3 uur bezig te zijn. Daarnaast denk ik voor het verwerken van de filmpjes in Coach 5 uur mee bezig te zijn. (fragment profielwerkstuk de katapult)

Conclusie ‘Wat zijn de ideale omstandigheden bij het afvuren van een object met een katapult?’ Voordat ik aan dit profielwerkstuk begon, heb ik een hypothese gesteld. Ik verwachtte dat de ideale werphoek 45 graden zou zijn. Om antwoord te geven op de hoofdvraag moet er het meest gekeken worden naar de resultaten bij deelvraag drie. Uit deze resultaten is te concluderen dat een werphoek van 60 graden in de meeste situaties het meest gunstig is. Om de tennisbal de hoogste afstand te laten afleggen.

Plan van aanpak Ik ga zowel aan mijn vaderskant als aan mijn moederkant uitleggen wat synesthesie is en vragen of ze dit herkennen. Ik ga dit aan de broers en zussen van mijn vader en moeder vragen, daarnaast ga ik ook al mijn neefjes en nichtjes vragen. In eerste instantie vraag ik het niet aan de aangetrouwde familie, tenzij een neefje of nichtje het heeft, dan ben ik ook wel benieuwd van welke kant zij het hebben. Op deze manier ga ik de volgende mensen ondervragen: - 12 neefjes / nichtjes van mijn vaders kant - 4 ooms aan mijn vaders kant - 1 oom en 1 tante aan mijn moeders kant - 2 nichtjes aan mijn moeders kant - Oma vaders kant - Oma en opa moeders kant

Mijn hoofdvraag bij dit werkstuk was: Is synesthesie een aandoening of een extra handigheid? Ik denk dat ik deze vraag nog steeds lastig te beantwoorden vind. In het hoofdstuk waarin ik het ontstaan van synesthesie omschrijf (hoofdstuk 3), blijkt dat het toch een soort ‘afwijking’ in de hersenen is. Er zijn hoogstwaarschijnlijk verbindingen blijven zitten die er niet horen te zitten. Dus in dat opzicht kun je spreken van een aandoening aan je hersenen. Maar gelukkig kunnen we wel meteen uitsluiten dat deze aandoening je gezondheid of iets dergelijks aantast. Over het feit dat het een extra handigheid is, ben ik het zelf mee eens. Ik bekijk dingen gewoon op een andere manier, maar daardoor onthoud ik ze wel beter. Sommige mensen vinden dat het een warboel in hun hersenen wordt omdat er allemaal kleuren en vormen voorbij komen. Ik heb ermee leren omgaan en het als handigheid weten te gebruiken, waardoor leren maar ook plannen gewoon een stuk makkelijker wordt.

Fase 3: Presentatie In de presentatiefase moet je: • de informatie kiezen die je beslist wilt overbrengen • je publiek inschatten • de presentatie voorbereiden • de presentatie uitvoeren

Fase 4: Beoordeling In de beoordelingsfase moet je allereerst reflecteren: nagaan wat je door het maken van het profielwerkstuk hebt geleerd over: • je aanpak • je planning • je eigen kwaliteiten • waar je bij jezelf nog aan moet werken

Ik vond het ontzettend leuk om voor dit onderwerp aan de slag te gaan. Ik heb hier ook meteen heel veel tijd in gestoken en heb er veel over gelezen. Het was vooral leuk om ervaringen van andere synestheten te lezen en daar dingen in te herkennen. Ondanks dat ik de andere vormen niet ken, zoals de woord-smaak vorm, kon ik mij hier toch wel de ervaring bij voorstellen, omdat ik natuurlijk zelf weet hoe het met de kleuren zit. Ik vind het veel moeilijker voor te stellen hoe andere mensen, niet synestheten, hun week plannen of bijvoorbeeld rekenen. Ondanks dat ik wist dat ik synesthesie had, heb ik er nooit heel veel over gelezen. Ik zocht wel eens wat op, maar daar liet ik het vaak bij. Bij dit verslag ben ik toch veel dieper naar de kern en het ontstaan van synesthesie gaan kijken. Ik weet zeker dat ik hier veel van geleerd heb. Ik vond het heel boeiend om te lezen dat er extra verbindingen zijn in je hersenen en dat dyslexie compleet het tegenovergestelde is.

‘Hoe vind je dat het proces verlopen is?’ Ik heb erg genoten om dit profielwerkstuk te maken. Ik heb geleerd te werken met coach en heb een eigen katapult mogen bouwen. Het ontwerpen en bouwen van de katapult vond ik het leukst. Ik liet mezelf er helemaal in meegaan en moest vaak praktisch goed nadenken. Naast succes heb ik ook tegenslagen gekend. Dit begon bij de bouw van de katapult. En dan vooral over de baan die de tennisbal aflegde. Hier heb ik veel denkwerk aan besteed en ben ik op achterstand van het profielwerkstuk gekomen. Nadat het probleem eindelijk verholpen was, ging de rest van het profielwerkstuk soepel. In het bouwen van de katapult, de filmpjes maken voor de videometing en de videometing zelf hebben mij de meeste tijd gekost. Achteraf had ik dit naar mijn mening beter moeten inplannen. Ik had er te weinig tijd voor uitgetrokken en kwam daarom op een achterstand. Dit is een verbeterpunt voor mijzelf.

Gebruik van bronnen Voor de exacte vakken dient het profielwerkstuk praktische componenten te bevatten zoals proefjes, enquêtes of interviews. Voor de maatschappijvakken is het gebruik van primaire bronnen verplicht. Primaire bronnen zijn bijvoorbeeld verslagen uit eerste hand. Dat kan een interview zijn met een betrokkene, maar ook een briefwisseling uit het verleden, of memoires van een autoriteit. Ook ooggetuigenverslagen of kronieken van tijdgenoten bij historische gebeurtenissen vormen goede primaire bronnen. Bij EC of AK kun je denken aan eigen waarneming en statistisch materiaal (CBS!). Let op dat afgenomen enquêtes representatief zijn en dus een goede afspiegeling vormen van je doelgroep. Bij bronvermelding alleen de gebruikte bronnen vermelden en niet alle bronnen die je gevonden hebt. Het gebruik van internet is toegestaan. Wel heeft het onze voorkeur dat er diverse soorten bronnen gebruikt worden. Denk daarbij aan tijdschriften en boeken. Wikipedia is geen betrouwbare bron en dus dien je daar schaars mee om te gaan. Google e.d. zijn zoekmachines!!! Voor het PWS dien je verschillende soorten bronnen te gebruiken. Dus niet alleen maar internetsites, maar ook boeken, tijdschriften, krantenartikelen en dergelijke. Het belangrijkste criterium bij het beoordelen van de geschiktheid van bronnen is de betrouwbaarheid. Hoe actueel zijn de gegevens? Via welk medium worden de cijfers verspreid? Zijn de gegevens objectief? Worden dezelfde gegevens in andere bronnen bevestigd? Gebruik geen anonieme bronnen en wees voorzichtig met internetsites.

Richtlijn bij het gebruik van verwijzingen in een tekst Wanneer je gebruik maakt van de inhoud van je bronnen dien je dit te vermelden door middel van een bronverwijzing. De meeste hogescholen en universiteiten hanteren de zogenaamde APA-regels. Verwijzen naar bronnen doe je op twee plaatsen in het document: (1) in de tekst, direct na een citaat of parafrase en (2) aan het eind van het document in een bronnenlijst. Hieronder worden enkele APA regels uitgelegd. Het is de bedoeling dat je de onderstaande manier van verwijzen ook toepast in jouw verslag. AD 1: CITEREN IN DE TEKST Kortere citaten zet je tussen dubbele aanhalingstekens en neem je op in de tekst. Langere citaten isoleer je van de overige tekst met witregels. Bovendien laat je zo’n citaat inspringen. In beide gevallen vermeld je van de bijbehorende bron de achternaam (of -namen) van de auteur(s), het publicatiejaar en de paginanummers tussen haakjes. Voorbeelden: “Communicatie is geen doel op zichzelf” (Ponte, 2002, p. 63) “De overgang van traditionele naar ‘slanke’ of socio-technische productieconcepten is ook een overgang van meer gesloten naar meer open varianten.” (Onstenk, 1997, pp. 60-61) “De grens tussen gewone angst en een angststoornis is moeilijk te trekken.” (Nauta & Giesing, 2006, p. 8). Van elk stuk tekst moet de lezer kunnen achterhalen waar het vandaan komt. Dus wanneer je op een pagina een stuk tekst schrijft in eigen woorden moet je daar aan het eind van de alinea aangeven welke bron je daarvoor gebruikt hebt.

AD 2: BRONNENLIJST Vermeld elke bron waarnaar je in de tekst verwijst ook in de (alfabetische) bronnenlijst achteraan in je verslag. De daar vermelde referenties beginnen altijd met de achternamen en voorletters van de auteurs, tussen haakjes gevolgd door het publicatiejaar en de titel van de publicatie (boek, artikel, webpagina, enz.). Wat daarna nog vermeld wordt, hangt af van het type bron: - boek: vermeld de plaats van uitgave en de naam van de uitgever. Vermeld de titel van het boek cursief; - artikel in een tijdschrift: vermeld de naam van het tijdschrift cursief, gevolgd door het nummer (ook cursief) en de pagina’s die het artikel beslaat; - webpagina: vermeld de titel van de pagina cursief en de datum waarop je de pagina hebt bekeken en de url (het webadres). In MS Word kun je onder het kopje verwijzingen ‘citaten en bibliografie’ gebruiken. Vervolgens kun je een bronnenlijst toevoegen aan je verslag. Voorbeelden: Boeken: Artikelen: Webpagina’s: Tot slot Als er geen auteursnaam te achterhalen is, vervang deze in de regels hierboven dan door de titel van de publicatie tussen dubbele aanhalingstekens (zowel in de tekst als in de literatuurlijst). Als er geen publicatiejaar te achterhalen is, vermeld dan i.p.v. dat jaartal de afkorting ‘n.d.’ (‘no date’).

Ga met je muis over de vraagtekens.

Voorbeeld boeken: Ponte, P. (2002). Onderwijs van eigen makelij: Procesboek actieonderzoek in scholen en opleidingen. Soest: Nelissen. Onstenk, J. (1997) Lerend leren werken: Brede vakbekwaamheid en de integratie van leren, werken en innoveren. Delft: Uitgeverij Eburon. Warries, E. & Pieter, J.M. (1992). Inleiding instructietheorie. Amsterdam: Swets & Zeitlinger.

Voorbeeld Artikelen : Van Aalsvoort, J. (2000). Wat er niet inzit, kan er ook niet uit komen: Waarom problemen in het scheikunde-onderwijs niet opgelost worden. NVOX, 4, 185-190. Schommer, M. (1998). The influence of age and schooling on epistemological beliefs. The British Journal of Educational Psychology, 68, 551-562.

Voorbeeld webpagina’s: Bulte, A. M. W., Carelsen, F. J., Davids, W., Morélis, J., Jansen- Ligthelm, C. D., Pilot, A., Velthorst, N. H. & De Vos, W. (2000). Nieuwe scheikunde: Hoofdlijnennotitie over een voorstel tot een fundamentele herziening van het scheikundeprogramma voor de bovenbouw van havo en vwo. Retrieved December 14, 2006, from http://nieuwescheikunde.nl/mediatheek/00013/eenhoorndocu ment.pdf.

De presentatie van een onderzoek Het verslag Bij veel onderzoeken moet je over het onderzoek een verslag schrijven. Bij het PWS moet je verslag minimaal 15 A4’tjes tekst (vanaf inhoud tot en met conclusie) bevatten, dus exclusief illustraties, grafieken en bijlagen. Het verslag moet uit de volgende onderdelen bestaan: • Een titelpagina: - een titel, die bij de inhoud past; - de voorletters, achternaam en woonplaats van de kandidaat; - de datum van inleveren; - het vak/de vakken waarop het onderzoek betrekking heeft; - de naam van de vakdocent. • De inleiding: - enkele opmerkingen over het onderwerp; - de reden, waarom het onderwerp is gekozen; - de onderzoeksvraag; - eventueel de deelvragen; - voor zover van toepassing: de hypothese. • Beschrijving van het onderzoek: - een uiteenzetting van de gebruikte methode; - de gebruikte hulpmiddelen en materialen; - de uitgevoerde proeven of de afgenomen interviews.

• De uitkomsten van het onderzoek: - de waarnemingen; - de interpretatie daarvan. • De conclusies - de conclusies die uit de waarnemingen worden getrokken; - het antwoord op de onderzoeksvraag; - eventueel: een bevestiging van de hypothese. • Evaluatie - hoe vind je dat het proces verlopen is; • Bijlagen: - literatuurlijst: geraadpleegde literatuur, waarbij de auteurs alfabetisch worden gerangschikt; in het verslag zelf dient met noten hiernaar te worden verwezen; - plan van aanpak en logboek; - eventueel: vragenlijst. De mondelinge presentatie Tijdens de mondelinge presentatie moet je het onderzoek met behulp van een PowerPoint of Prezi presenteren voor minimaal twee docenten en eventueel een aantal leerlingen van je klas. De docenten kunnen na de presentatie vragen stellen over het profielwerkstuk en/of de presentatie. De tijdsduur van de presentatie bedraagt ongeveer 10 minuten.

Twee voorbeelden van een profielwerkstuk

De katapult

Synesthesie

Voorbeeld van een video profielwerkstuk

De katapult

Naam deelnemer: …………………………………………………… Vak: …………………………………………………… Titel PWS: ……………………………………………………. Score PROCES MAXIMAAL 10 punten ……... - algemene indruk - uitgebreid logboek en plan van aanpak. - inzet tijdens lessen PWS - gevoerde gesprekken met (vak)docent - evaluatie/zelfreflectie Opmerkingen: ……………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………….. INHOUD MAXIMAAL 10 punten ……… - de aanwezigheid van een duidelijke centrale vraag - de eventuele deelvragen (sluiten deze aan bij de centrale vraag?); - de verrichte activiteiten (literatuuronderzoek, geraadpleegde bronnen, interviews, uitgevoerde proeven, enz.); - het kwaliteitsniveau van de gebruikte bronnen; - het percentage plagiaat; - de verwerking en analyse van de gegevens en het trekken van conclusies; - het antwoord op de centrale vraag. Opmerkingen: ………………………………………………………………………………………………… EINDPRODUCT MAXIMAAL 10 punten ……… - verslag (titelpagina, inleiding, beschrijving van het onderzoek, de uitkomsten van het onderzoek, de conclusies en de bijlagen, o.a. een literatuurlijst); - presentatie en de beantwoording van vragen hierover Opmerkingen: ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… TOTAAL AANTAL PUNTEN ………….… Gedeeld door 3 = EINDCIJFER

Ga naar `Downloads´om dit formulier te downloaden